Elk kind is een puzzel

Verbazisschool WOW in Nieuw-Terbregge is dé voorloper op het gebied van onderwijs aan hoogbegaafden binnen de RVKO. De aanpak van directeur Lia Keijzer staat model voor het voltijd- en deeltijdaanbod van andere scholen. Inmiddels is er naast een basisschool ook een VO-variant.

Ongeveer zeven jaar geleden vroeg het College van Bestuur aan Lia Keijzer of ze een voorziening voor hoogbegaafdheidsonderwijs voor de RVKO wilde opzetten. Lia werkte toen al bij de RVKO en had sinds 2010 een zelfstandige adviespraktijk op het gebied van hoogbegaafdheid. ‘Ik was al langer geïnteresseerd in hoogbegaafdheid (HB) en heb me er verder in gespecialiseerd. Ik kreeg van de RVKO de vrije hand om het onderwijs in te richten zoals het in mijn optiek past bij de behoeften van hoogbegaafde kinderen. We trokken in bij Montessori Terbregge, met twee leerlingen. Er is geen ‘one size fits all’-oplossing voor hoogbegaafde mensen. Elk kind is een kleine puzzel, waarbij de spelregels ook nog eens per dag kunnen variëren. De opzet is dat je eerst een algemene structuur van randvoorwaarden creëert, waarbinnen je vervolgens per kind maatwerk biedt. Met als doel dat de talenten van ieder kind optimaal tot hun recht kunnen komen.’

Persoonsontwikkeling
De dagindeling op school bestaat uit vier vaste pijlers: doelentijd, persoonsontwikkeling, stiltemoment, projectonderwijs. Dit geldt voor het primaire én  het voortgezet onderwijs. Lia: ‘Het draait vooral om de persoons- en talentontwikkeling, daar ligt de belangrijkste sleutel om deze kinderen ‘aan’ te krijgen. Overigens is dat niet het enige: zonder de juiste mensen voor de klas krijg je dit niet voor elkaar. Je hebt leerkrachten nodig die van puzzelen houden, die niet bang zijn om af en toe buiten de lijntjes te kleuren, en die de kinderen serieus nemen. Ik ben dan ook heel trots en dankbaar voor mijn team: zonder hen was dit niet gelukt.’

Meteen na de start in 2018 kwamen er van andere RVKO-scholen kinderen naar wat inmiddels de WOW Verbazisschool heette. Later volgden leerlingen uit de hele regio. De grootste aanwas kwam via hoogbegaafdheidsorganisaties en via LinkedIn. Momenteel zijn er zeven HB-groepen en drie gemengde groepen: in totaal zo’n 200 kinderen.

‘We zijn inmiddels ruim zes jaar bezig en we zien volop positieve resultaten. De leerresultaten zijn goed, thuiszitters veranderen in enthousiaste leerlingen, ouders geven aan dat ze hun kinderen zien opbloeien en dat ze ook thuis veel beter in hun vel zitten. Deze kinderen doorzien je als volwassene bliksemsnel. En als ze weten dat ze je kunnen vertrouwen, gaan ze voor je door het vuur, dan kun je veel met ze bereiken.’

Voortgezet onderwijs
Bij de start van WOW PO had Lia al een plan voor een doorgaande lijn richting voortgezet onderwijs. In 2023 is een aanvraag ingediend en een plan gepresenteerd aan de Onderwijsinspectie. ‘Na goedkeuring hadden we precies een jaar om een nieuwe VO-school op te zetten. Met de hulp en steun van het College van Bestuur en heel veel collega’s en ouders hebben we dat voor elkaar gekregen. En niet te vergeten de leerlingen: zij hebben volop meegedacht over de invulling van het onderwijs op WOW VO. In de zomer van 2024 was het zover: na een kennismaking zijn we in september gestart met onze VO-school op het Laurens Lyceum in Hillegersberg.’

De kinderen op WOW VO volgen hetzelfde systeem als op de basisschool: in de doelentijd (de eerste twee uur van de dag) komen alle leervakken aan bod, in blokken. Daarna volgen persoonsvorming, het stiltemoment en het projectonderwijs. De persoonsvorming is gericht op de verhouding tot anderen en de ontwikkeling van een ethisch vermogen.  

De onderwerpen voor het projectonderwijs komen van de docenten én van de kinderen. Lia: ‘De leerlingen mogen over zo’n eigen project zo lang doen als ze willen, maar het moet wel iets presentabels of publiceerbaars opleveren. Het is vooral belangrijk dat de leerlingen er blij van worden en in hun flow komen: dan kunnen we ook gaan proberen om hun grenzen te verleggen. Wij zeggen altijd: ‘80% van de dag moet matchen bij wat ze nodig hebben, dan kun je ze in de resterende 20% laten stretchen’.’

Maatschappelijk belang
WOW VO is begin september 2024 gestart en de eerste geluiden van kinderen en ouders zijn positief. Lia: ‘In de basis doen we het goed, maar het is natuurlijk pionieren, dus we lopen regelmatig tegen dingetjes aan. Wat helpt, is dat we allemaal weten waarvoor we het doen. Zo’n 20 jaar geleden viel zo’n 80% van de hoogbegaafde kinderen uit op het cognitieve passende niveau op het voortgezet onderwijs, dus er is heel veel winst te behalen. Dit zijn kinderen met heel veel potentie. Als maatschappij hebben we deze mensen hard nodig, het zijn de probleemoplossers van de toekomst.’

‍