Niet ieder kind past in één standaardaanpak #1

Best practices uit de dagelijkse RVKO-praktijk

Kindercoach, ambulante begeleiding, extra Nederlandse les, Micado-groep, Klus-klas, ONZE Aanpak en Sterrenklas. De redactie maakte een ronde langs zeven scholen. Hoe geven zij nu al vorm aan inclusief onderwijs? Wie en wat hebben ze daarbij nodig? ‘Inclusief onderwijs betekent extra hulptroepen inschakelen, want je kunt niet alles alleen doen.’ Tekst: Helene de Bruin.

'Durf hulp van zorgexperts in te zetten'

Wie: Kitty van den Bulk, directeur

Wat: ONZE aanpak (ONderwijs en Zorg Expertise)

Waar: De Regenboog, Rotterdam-Zuid (Beverwaard)

Wanneer: Sinds 2019 doet De Regenboog samen met de Hildegardis mee met een pilot van PPO Rotterdam om de afstand tussen zorg en onderwijs te verkleinen. De pilot is na vijf jaar succesvol afgesloten, nu bekostigt de Regenboog ONZE aanpak deels zelf.

Hoe:  Nadat leerkracht en intern begeleider (IB) merken dat een kind meer nodig heeft op het gebied van gedrag, observeert de gedragswetenschapper het kind en schrijft een plan van aanpak. De onderwijs-zorgassistent voert het plan uit: wekelijks 1 tot 2 keer, gedurende  8 weken.

‘Een blokkade door faalangst, emotieregulatie, moeite hebben om samen te spelen. Er kunnen verschillende redenen en oorzaken zijn waarom een kind (tijdelijk) zichzelf in de weg zit. Dat kan het leerproces van het kind verstoren, maar ook dat van de groep. De leerkracht gaat natuurlijk eerst met de IB’er aan de slag, maar als zij er niet uitkomen dan hebben we snel hulp van een gedragswetenschapper die 1,5 dag per week voor onze school werkt. Normaal gezien loopt zo’n traject bijvoorbeeld via jeugdhulpverlening, maar voordat een kind hulp krijgt, wacht je weken, om vervolgens op een wachtlijst te komen voor een verdere aanpak. Dankzij de hulp van de gedragsexpert kunnen we direct met een kind aan de slag. Mede door deze extra gespecialiseerde hulp konden we een kind dat via een andere school kwam en al een tijd thuiszat, met ONZE aanpak toelaten, laten wennen en geleidelijk laten instromen.

De grootste winst is natuurlijk voor het kind zelf, maar ook leerkrachten worden enorm geholpen. Door de gedragswetenschapper en onderwijszorgassistenten leren ze door een andere bril naar gedrag te kijken én hun arsenaal aan tools en interventies groeit. Ook niet onbelangrijk: ze voelen zich ondersteund. Dankzij de expertise die we in huis hebben, is er direct hulp, een plan van aanpak en actie. Ik weet dat er leerkrachten zijn die dankzij deze ondersteuning hun werkplezier hervonden en besloten leerkracht te blijven.

We zetten ONZE aanpak ook wel eens in op een  hele groep, omdat er gedoe is of gepest wordt.  De groepsdynamiek kan door zo’n interventie vaak vrij snel ten goede keren. Mijn tip: durf hulp van zorgexperts in te zetten en buiten de kaders van  het onderwijs te kijken.’

‘Sterrenklas werkt positief op kind,  klas en leerkracht’

Wie: Carolien van Dijk, directeur

Wat: Sterrenklas

Waar: Mgr. Bekkersschool, Spijkenisse (Groenewoud)

Wanneer: Wat we sinds september 2023 vooral hebben geleerd is dat inclusief onderwijs niet draait om losse maatregelen, maar om een manier van denken. Niet ieder kind past in één standaardaanpak. Door samen te blijven zoeken, blijven we in beweging en precies daar ontstaat groei.

Hoe:  In de Sterrenklas krijgen leerlingen  ‘s ochtends doelgerichte instructie in een kleinschalige, rustige setting. ‘s Middags keren ze terug naar hun eigen groep om mee te draaien met alle activiteiten van hun klas, zoals gymlessen en schooluitjes. Zo blijven ze verbonden met hun klasgenoten. De Sterrenklas bestaat uit dertien leerlingen uit groep 5 tot en met 8.

‘Onze ontwikkeling van inclusief onderwijs begon met een belangrijke stap: goed kijken naar onze populatie. Wie zijn onze leerlingen? Wat hebben zij nodig? Wat doen we al goed en waar laten we nog kansen liggen? We namen onze basisondersteuning onder de loep. Binnen een drukke en volle klas bleek het lastig om deze ondersteuning goed te bieden. Met een gemiddeld leerlingaantal van 27 per klas, vooral in de bovenbouw, liepen we tegen grenzen aan. Sommige leerlingen volgen op meerdere vakgebieden een eigen leerlijn en hebben daarbij behoefte aan rust, structuur en herhaling. Dat gebeurt nu in de Sterrenklas. Hier is niet alleen aandacht voor rekenen en taal, maar ook voor mindset, zelfvertrouwen, doorzettingsvermogen  en plannen. Juist deze vaardigheden zijn voor deze groep leerlingen belangrijk. In de reguliere setting liepen ze vaak vast; het tempo lag te hoog en dat leidde bij velen tot onzekerheid. In de Sterrenklas krijgen ze weer vertrouwen in hun eigen kunnen.

De effecten zijn duidelijk zichtbaar: kinderen groeien in kennis én in zelfvertrouwen. Ouders zijn positief, collega’s zien het verschil en de leerlingen voelen zich gezien. Waar we eerst bang waren dat een aparte klas tot uitsluiting zou kunnen leiden, bleek juist het tegenovergestelde: kinderen voelen zich veilig, gehoord en gewaardeerd. Ook voor de leerkrachten is de Sterrenklas een verademing. Waar ze eerder aangaven tijd tekort te komen om deze leerlingen goed te begeleiden, merken ze nu dat de leerlingen in de middag met nieuwe energie terugkomen in de groep. Dat werkt positief door op de hele klas.’

‍

‍

‍

‍

‍