Ontwikkelgroep Taal, Rekenen en Burgerschap

Gezamenlijke zoektocht naar kwaliteitsimpuls

In de serie over de verschillende ontwikkelgroepen is dit keer aandacht voor de basisvaardigheden. De inspectie vraagt scholen via de standaard Basisvaardigheden (OP0) om een doelgericht en samenhangend curriculum voor Nederlandse taal, rekenen-wiskunde en burgerschap. Binnen de RVKO werken drie ontwikkelgroepen aan een concrete aanpak van dit thema: Taal, Rekenen en Burgerschap.

Vaardigheden op het gebied van taal, rekenen en burgerschap zijn nodig om mee te kunnen doen in onze maatschappij. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de beheersing van deze basisvaardigheden door leerlingen lang niet altijd voldoende is. Binnen de RVKO is in het Strategisch Verhaal 2024-2028 vastgelegd dat de verbetering van de drie basisvaardigheden een speerpunt is, met extra focus op rekenen. Scholen moeten aan de Onderwijsinspectie kunnen aantonen dat ze bewuste keuzes maken in het aanbod, dat het curriculum aansluit bij de leerlingenpopulatie en dat dit ook in de praktijk terug te zien is. Vanaf schooljaar 2025-2026 is OP0 Basisvaardigheden een kernstandaard binnen het onderzoekskader. Bij de RVKO is elke schooldirectie verantwoordelijk om de kwaliteit van de basisvaardigheden in orde te hebben. Team Onderwijskwaliteit (TOK), van de afdeling Onderwijs en Identiteit, monitort deze kwaliteit en ondersteunt en adviseert scholen waar nodig.

Drie ontwikkelgroepen

‍
In september 2024 zijn op het gebied van de basisvaardigheden drie ontwikkelgroepen gestart. Elke groep bestaat uit ongeveer zes enthousiaste leerkrachten, IB’ers en directieleden van scholen, en twee vertegenwoordigers van TOK als procesbegeleiders. In het kader van de verbetercultuur heeft Evelyne Derks alle ontwikkelgroepen op weg geholpen met het verwoorden van hun verwachtingen en het opstellen van ambitie en aanpak. Op 10 december 2025 vindt een bijeenkomst basisvaardigheden plaats, waarin de laatste stand van zaken zal worden gedeeld met de scholen.

Ontwikkelgroep Rekenen

Nicky Houweling van TOK is betrokken bij de ontwikkelgroep Rekenen; waar staat deze groep momenteel?
Nicky: ‘Deze groep is begonnen met het formuleren van een ambitie: “Alle kinderen binnen de RVKO profiteren van goed rekenonderwijs, passend bij de leerlingpopulatie, de potentie van de kinderen en de visie van de school, om zo de resultaten van het reken-wiskundeonderwijs binnen de RVKO te verhogen, op 1F- en 1S-niveau.” De ontwikkelgroep vergaart kennis, volgt trends en ontwikkelingen, wil data-onderzoek en expertise uitbreiden en ondersteuning bieden.’

‘Het gaat ons om inspireren, informeren, verdiepen, verbinden en samenwerken. Met als doel: concrete handvatten, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en good practices, die een fundament kunnen vormen voor de scholen. De ontwikkelgroep ziet in de toekomst ook mogelijkheden om te helpen in de scholen, bijvoorbeeld door gericht advies, assistentie bij het opstellen van de eigen visie en het ondersteunen van de rekencoördinator, gericht op kennisdeling binnen de scholen.’

Inmiddels heeft de groep een presentatie aan het College van Bestuur gegeven, met een theoretische onderbouwing en een voorstel voor de komende vier jaar.

‘Inspireren, informeren, verdiepen, verbinden en samenwerken’

Ontwikkelgroep Taal

‍
Lisette Tobé (TOK): ‘Omdat taal een enorm breed onderwerp is, heeft deze ontwikkelgroep eerst een inventarisatie gemaakt van de belangrijkste speerpunten. Dit onderzoek leidde tot een focus op leesplezier en leesmotivatie, als belangrijk fundament voor taalonderwijs. Via een enquête onder de IB’ers is een overzicht opgesteld van wat er op dit gebied al bestaat en gebruikt wordt binnen de RVKO – en breder in Rotterdam. Na analyse van het onderzoek en de verzamelde data zijn enkele aanbevelingen opgesteld die de komende tijd gedeeld zullen gaan worden. We hebben echt de wens om de scholen concreet te helpen met praktische oplossingen, die recht doen aan hun specifieke situatie en hen helpen het kind centraal te stellen. Want elk kind heeft uiteraard recht op het beste onderwijs, daar doen we dit allemaal voor.’

De ontwikkelgroep wil een overzicht maken van alle lees- en taalcoördinatoren binnen de RVKO, om hen met elkaar in verbinding te kunnen brengen en zo kennis te delen. Welke vorm dit exact moet krijgen, is nog onderwerp van gesprek. Hierbij zijn de behoeften van de scholen leidend. In gezamenlijkheid met andere werkgroepen wordt ook gewerkt aan een visie op meertaligheid binnen de RVKO. Verder komt er medio 2026 een inspiratiemiddag voor iedereen die met taal bezig is in de midden- en bovenbouw.

‘Je doet dit natuurlijk voor het kind’

Ontwikkelgroep Burgerschap

‍
Vanuit het strategisch beleidsplan streeft de RVKO ernaar de kinderen te leren om belangen af te wegen, keuzes te maken en een eigen weg te gaan, met als doel dat ze voor zichzelf én voor anderen kunnen en willen zorgen en een zinvolle bijdrage leveren aan de maatschappij.

Carla Kor-Matze (TOK): ‘Binnen de RVKO-scholen zien we grote verschillen in de achtergrond en levensvisie van medewerkers, ouders en leerlingen. We werken vanuit verbondenheid, met ruimte voor deze verschillen. Onze groep wil zorgen voor een vertaling van de relevante wet- en regelgeving, zodat elke school zijn eigen plan kan vormgeven (passend bij de eigenheid en populatie van de school) en het burgerschapsonderwijs hierdoor levend en zichtbaar wordt in de dagelijkse praktijk. Bij burgerschap draait het echt om maatwerk per school: elke populatie brengt zijn eigen uitdagingen met zich mee. De input van de leerkracht is bij dit thema daarom van groot belang.’

In de onderzoeksfase zijn drie thema’s gekozen: monitoring, afstemming op de leerlingpopulatie en ‘schurende gesprekken’. Vooral monitoring is een heet hangijzer vanuit de wettelijke opdracht: hoe moet je dat inrichten? Carla: ‘Onze groep heeft onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van formatief en summatief evalueren en naar de afstemming op de leerlingpopulatie. De uitkomsten hiervan worden in de eerste helft van 2025-2026 vertaald naar aanbevelingen voor de scholen. Het thema ‘schurende gesprekken’ is in overleg met de ontwikkelgroep Identiteit aan hen overgelaten, maar wij zorgen wel voor verbinding op dit gebied.’

Ze vervolgt: ‘De volgende stappen en te ontwikkelen producten van deze ontwikkelgroep zijn nog afhankelijk van landelijke ontwikkelingen en ervaringen van de scholen. Deze groep houdt alle relevante ontwikkelingen scherp in het oog, zoals welke kerndoelen er worden gesteld en wat de eisen aan de monitoring zullen zijn. Op 10 december wordt de laatste stand van zaken gedeeld met de scholen op de aftrapbijeenkomst voor basisvaardigheden.’

‍

‍

‍