Column Identiteit: De kracht van verschillen

Op de Thomas More Hogeschool wordt het vak Geestelijke Stromingen gegeven. De studenten ontdekken hoe zij hun leerlingen op een speelse, onderzoekende manier kunnen laten kennismaken met de verschillende levensbeschouwingen die er in Nederland zijn. Zo wordt voldaan aan kerndoel 38, dat over diversiteit gaat. Elke school is verplicht hieraan aandacht te geven. Dat is niet zo vanzelfsprekend als het lijkt, vooral niet in deze tijd. Zeker sinds 7 oktober 2023 kan het onderwerp ‘geloof’ voor spanningen zorgen. We merken dat het verzoek van studenten om tijdens de stage een les Geestelijke Stromingen te mogen geven, soms aarzelingen oproept bij de directeur of de werkplekbegeleider. Zelf komen de studenten tijdens het college ook met vragen: ‘Er zijn steeds minder mensen die gelovig zijn. Waarom zou je het erover hebben?’

De dialoog verbindt

Eén van de studenten die dit opmerkte, gaf vervolgens een voorbeeld dat er juist voor pleitte om het er wél over te hebben. Zij vertelde dat een meisje in haar stageklas tegen de maatschappelijk werker had gezegd: ‘Ik ben eigenlijk moslim, maar ik doe net alsof ik christen ben, want dat zijn ze hier allemaal.’ Nu zijn er in onze scholen nauwelijks klassen waarin iedereen christen is, maar daar gaat het niet om. Zij beleefde het zo. Deze uitspraak leidde tot een gesprek, waarin één van de belangrijkste vragen was of deze leerling zichzelf kon zijn. Was er genoeg veiligheid voor haar om te kunnen laten zien wie zij is? Een levensbeschouwing, cultuur of traditie die je van huis uit meekrijgt, neemt een belangrijke plaats in, in het leven van een kind. Als je het gevoel hebt dat je je achtergrond beter kunt inslikken, slik je een stukje van jezelf in.

Een andere wezenlijke vraag is of het gesprek over de verschillende achtergronden verdeling zaait of juist verbindt. Een voorwaarde is dat het een dialoog is en geen discussie waarin mensen elkaar willen overtuigen. Bij een dialoog luisteren mensen naar elkaar en mogen de verschillen er zijn. Vaak is de neiging om vooral de overeenkomsten te zoeken als het over diversiteit gaat, maar de verschillen zijn evenzeer van waarde. Je hoeft ze niet weg te poetsen, zij geven juist kleur.

Aan het einde van de colleges Geestelijke Stromingen hoor ik van studenten dat het voor hen een ontdekking is dat de dialoog over de verschillende achtergronden laagdrempelig en klein kan zijn. Het wordt onderdeel van de belangstelling die je toch al hebt voor de leerlingen in je groep. Het is een kleine moeite met een groot effect. De leerlingen voelen zich gezien en de onderlinge verbondenheid in de groep wordt sterker, omdat ze elkaar beter leren kennen. Ook de relatie tussen leerkracht en leerlingen kan erdoor worden verdiept. De dialoog verbindt!

‍